تحلیلی بر افتتاح فاز دوم مجتمع معدن مـس سونگون(قسمت چهارم)

پژواک اندیشه :فاز اول کارخانه تغلیظ و تولید کنسانتره توانایی تولید 150 هزار تن کنسانتره در سال را دارد. با اضافه شدن فاز دوم کارخانه تغلیظ 150 هزار تن دیگر به میزان تولید سالیانه کنسانتره مجتمع معدن مس سونگون اضافه شد. البته لازم به ذکر است که عملیات تصویب و اجرا این کارخانه مربوط به دوره هفتم مجلس بر می گردد که با طی پروسه ای زمان بر در بهمن ماه سال 93 افتتاح گردید. البته با توجه به عدم پیشرفت طرح های توسعه ای مجتمع معدن مس سونگون در رابطه با عملیات اکتشافی محدوده های جدید و تولید خوراک اولیه(محدوده هفت چشمه و محدوده مسجد داغی) فاز دوم،  فعالیت مستمر این واحد در سال های آتی با اما و اگر همراه می باشد.

محصول نهایی کارخانه تغلیظ مجتمع معدن مس سونگون در قالب کنسانتره مس با عیار 30 درصد بصورت خام برای عملیات ذوب و پالایش در نقاط دیگر کشور به فروش می رسد. در آمد سالانه فروش 300 هزار تن کنسانتره تقریبا برابر 2500 میلیارد تومان برآورد می شود. افتتاح فاز دوم کارخانه تغلیظ در حالت کلی به خودی خود  برای منطقه تاثیر مثبتی به دنبال ندارد که علت امر را می توان بصورت زیر شرح داد:

1-   محتوی کنسانتره علاوه بر عیار 30 درصد مس دارای مقادیری از کانی های طلا و نقره و مولیبدن می باشد که با توجه به خام فروشی، قیمت فروش کانی های مذکور با قیمت مس یکسان در نظر گرفته می شود. بعبارت دیگر در صورت وجود کارخانه ذوب و پالایش و استحصال کانی ها می توان کانی های مذکور را طی عملیات جداگانه ای از هم دیگر جدا نموده و میزان درآمد سالیانه حاصل از ذوب و فرآوری را افزایش داد.

2- توجیه اقتصادی طرح احداث کارخانه ذوب در مجتمع معدن مس سونگون بعد از استقلال معدن مس سونگون در قالب مس آذربایجان مفهوم خود را از دست داده و عملا با اضافه شدن فاز دوم و احداث بزرگراه خواجه-ورزقان با حمایت مالی مجتمع معدن مس سونگون سرعت تخلیه مواد معدنی خام از منطقه افزایش پیدا خواهد کرد.

3-   قیمت جهانی کنسانتره به ازای هر تن 3000 دلار برآورد می شود اما قیمت خرید کنسانتره مجتمع معدن مس سونگون توسط کرمان به مراتب پایین تر از قیمت فوق است. برخی شنیده ها قیمت خرید کنسانتره توسط کرمان را تا 2000 دلار به ازای هر تن و بصورت سر جمع (مس، طلا و نقره بصورت یک جا) گزارش می دهند. با افزایش میزان تولید کنسانتره بدون احداث کارخانه ذوب فقط درآمد سالیانه مجتمع معدنی مس سرچشمه کرمان افزایش پیدا می کند و منطقه ورزقان از این بابت متاثر نمی شود.

4-   اثرات زیست محیطی عملیات استخراج مواد معدنی برای تولید خوراک کارخانه تغلیظ فاز اول و دوم به مراتب بیشتر از سودآوری آن است و هیچ گونه عملیات بازسازی توسط مجتمع صورت نمی گیرد که این مورد نیازمند تمهیدات خاص و پیگیری توسط مسئولان اجرایی و نظارتی منطقه می باشد.

5-   حقوق دولتی استخراج و تولید 150000 تن کنسانتره مس در سال 92 برابر با 50 میلیارد تومان می باشد که این مبلغ باید بصورت مستقیم در منطقه هزینه گردد. اما در طی سال های اخیر چه سهمی از مبلغ فوق در شهرستان هزینه شده است و با افزایش ظرفیت تولید کنسانتره به 3000 تن کنسانتره مس چه تحولی ایجاد خواهد شد؟؟  

6-   بعلت عدم بکارگیری نیروهای متخصص در مجتمع معدن مس سونگون قسمت های پر عیار کانی سنگ های مجتمع استخراج شده است و در سال های آتی به کانسنگ های با عیار پایین برخورد خواهیم نمود و در آمد حاصل از مجتمع بصورت پله ای کاهش خواهد یافت(به سمت عیار حد سربه سری) یعنی در آمد حاصل صرفا هزینه ها را کفاف خواهد نمود. در چنین شرایطی نیروی کار مورد نیاز مجتمع معدن مس سونگون اشباع شده است و هیچ گونه فرآیندی در جهت جذب نیروی کار جدید در سال های آتی صورت نخواهد گرفت.

7-   هیچ گونه جذب و بکارگیری نیروی متخصص و بومی در سطوح مهندسی در سال های اخیر و خصوصا ازمون اخیر صورت نگرفته و با افتتاح فاز جدید کارخانه باز شاهد تقسیم مشاغل کارگری در سطح نیروهای بومی و مشاغل مدیریتی بین نیروهای غیر بومی خواهیم بود که عملا نفوذ مسئولان شهرستان در به کارگیری پتانسیل مجتمع جهت توسعه شهرستان ورزقان در سال های آتی تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

نویسنده: محمد حسین احمدی

نتیجه نظرسنجی در رابطه با پیشرفت طرح های مجتمع معدن مس سونگون در 3 سال اخیر

پژواک اندیشه :ضمن تقدیر و تشکر از شرکت شما مردم آگاه و پیگیر مسائل روز منطقه ورزقان به استحضار می رساند که طبق نتیجه نظر سنجی پروژه های توسعه ای مجتمع معدن مس سونگون (احداث کارخانه ذوب و پالایش، محدوده اکتشافی هفت چشمه و مسجد داغی) در 3 سال اخیر پیشرفت چشمگیری نداشته و حکایت ها حاکی از آن است که هیچ گونه نظارتی از سوی مسئولین مربوطه در این مورد صورت نگرفته است. امید هست در آینده نزدیک مسایل مذکور مورد پیگیری قرار گیرند.