تـبريز چشم و چراغ شهرهای ايـران

تبریز، شهر اولین‌ها این روزها، مثل دیگر روزهای سال نسبت به سایر شهرهای ایران همچنان خبرساز است و آن چیزی نیست، جز اینکه «تبریز به عنوان بهترین، سالم‌ترین و بهداشتی‌ترین شهر ایران انتخاب شده است ».

نکته حائز اهمیت در این خبر مهم برای دوست‌داران سرزمین ایران اینکه، شهر تبریز برای سومین سال پیاپی به عنوان بهترین شهر برای زندگی در ایران شناخته می‌شود و به سخن دیگر، براساس تحقیق سازمان ملل بر روی وضع شهرهای جهان که نتیجه آن در مجله الکترونیکی این سازمان منتشر شده، تبریز، شهر اولین‌ها به عنوان زیباترین و توسعه یافته‌ترین شهر ایران اسلامی معرفی شده و شهر‌های دیگر ایران از جمله تهران، اصفهان، مشهد، شیراز، قم و ارومیه در ردیف‌های بعدی قرار دارند.

 * چرایی انتخاب تبریز به عنوان زیباترین و توسعه‌یافته‌ترین شهر ایران

 از این رو، در این مطلب و گزارش به چرایی و چگونگی انتخاب شهر تبریز، به عنوان زیباترین و توسعه‌یافته‌ترین شهر ایران می‌پردازیم. به همین اعتبار، هنوز سئوالات بی‌شماری در این خصوص مطرح بوده و هست و اینکه آیا تبریز؛ همچنان شهر سالم برای زندگی است؟! و دیگر اینکه مدیران و مسئولان شهری شهر اولین‌ها چه نسخه‌ای را برای انتخاب مجدد این شهر به عنوان بهترین، سالم‌ترین و بهداشتی‌ترین شهر ایران در سال‌های آینده، پیچیدند؟ آیا تبریز، همچنان زیباترین و توسعه‌یافته‌ترین شهر ایران است؟ و پرسش آخر اینکه، شهر تبریز با این همه ظرفیتی که از آن نام برده می‌شود، آیا استحقاق زیباترین و توسعه‌یافته‌ترین شهر ایران را دارد و یا نه؟ !

 از سوی دیگر، حال این پرسش مطرح می‌شود که تبریز، شهر اولین‌ها چگونه و تا کی؟ می‌خواهد، خود را به عنوان «بهترین، سالم‌ترین و بهداشتی‌ترین شهر ایران» و در نهایت «زیباترین و توسعه‌یافته‌ترین شهر کشور عزیزمان ایران» در طول سالیان متمادی مطرح سازد. آیا زیرساخت‌های لازم شهری، تاریخی و طبیعی و به ویژه بسترهای لازم اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، امکانات زیربنایی و ارتباطات برای شهر اولین‌ها فراهم شده و یا باید منتظر این زیرساخت‌ها شد .

  * زیباترین و توسعه‌یافته‌ترین شهر ایران کجاست؟ !

بنابراین، با این ویژگی‌ها و ظرفیت‌هایی که امروز در شهر اولین‌ها هست و یا در آینده نزدیک به امکانات زیرساختی این شهر افزوده خواهد شد، به طور قطع و یقین باید متذکر شد، که تحقق آرمان «تبریز شهری جهانی و برای همیشه به عنوان زیباترین و توسعه یافته‌ترین شهرهای جهان اسلام» ملقب شود و به نظر می‌رسد، دور از دسترس نباشد و در بین شهرهای ایران هم شهر تبریز، به عنوان اولین شهر جهانی توسعه یافته و زیبا لقب بگیرد .

 از سویی، براساس تحقیق سازمان ملل که اخیرا از سوی مجله اینترنتی UN منتشر شده است، شهر تبریز پیش از شهرهای تهران، اصفهان، شیراز، قم، ارومیه، مشهد و... به عنوان بهترین شهر برای زندگی در ایران شناخته شده، که عواملی چون وجود ساختمان‌هـای مدرن و زیبای فراوان، خطوط هواپیمایی پیشرفته، طبیعت بکر و جذاب، غذاهای لذیذ، مساجد زیبا، اماکن و ابنیه تاریخی متعدد و... در کسب این رتبه موثر بوده است .

 * آیا تبریز؛ همچنان زیباترین شهر ایران است؟ !

 بر همین اساس، علاوه بر این سازمان بهداشت جهانی نیز همچون دو سال قبل، بار دیگر تبریز را به عنوان بهداشتی‌ترین‌ و سالم‌ترین شهر ایران انتخاب کرده است. از دیگر موفقیت‌های کسب شده توسط تبریز در این تحقیق بین‌المللی، انتخاب و معرفی این شهر به عنوان شهر پیشگام و پیشتاز سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و موفق‌ترین شهر ایران، در تحقق سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی اعلام شده است .

 با این وجود، از دیگر دستاوردهای جهانی این شهر که اخیرا یعنی در سال 2015، به دست آمده، می‌توان به انتخاب شهر تبریز به عنوان «پایتخت فرش جهان" از سوی یونسکو و شورای جهانی صنایع دستی اشاره نمود، که تنها 11 شهر در کل دنیا به عنوان شهرهای جهانی صنایع دستی معرفی شدند، که در بین این شهرهای جهانی، شهر تبریز، به عنوان نماینده شهرهای جهان اسلام، پیشتاز این شهر است.

از این رو، در این راستا به نظر می‌رسد، برای رسیدن به آرمان‌های شهر جهانی فرش، تبریزی‌ها و به ویژه مسئولان و فعالان فرش باید بیش از گذشته تلاش کنند و برای رسیدن به این نتیجه نیز وحدت و همدلی بین آنها ضروری است .

 انتخاب تبریز، به عنوان نماینده اطلس شهرهای جهان اسلام، پایتخت نگارگری جهان اسلام و ... از دیگر افتخارات تبریزی‌ها است، که این شهر این روزها به عنوان پایتخت مصادیق فرهنگی جهان اسلام معرفی می‌شود .

 * تبریز قلب آذربایجان و آذربایجان سر ایران

 به هر حال آنچه در این راستا اهمیت دارد، اینکه برای معرفی و شناساندن تبریز، به عنوان پایتخت مصادیق فرهنگی جهان اسلام و شهر جهانی صنایع دستی، عزم جدی بین مردم، مسئولان، هنرمندان و نخبگان جامعه را طلب می‌کند .

 به هر حال، تبریز در طول تاریخ کشورمان همواره شهری پیشتاز در عرصه‌های مختلف چون در حوزه شهری، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی بوده که معادلاتش با تمام شهرهای جهان و حتی دیگر کلان شهرهای کشورمان فرق داشته است. بدینسان به خاطر همین پیشتازی تبریزی‌‌ها و آذربایجانی‌ها، از پشتیبانی انقلاب و نظام اسلامی و به خصوص رهبر و ولی‌فقیه نظام جمهوری اسلامی ایران است، که حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب «این شهر را قلب آذربایجان و آذربایجان را سر ایران» نامیده‌اند .

 * روی پوست شهر اولین‌ها/ تبریز روزگار نو

 نکته حائز اهمیت دیگر در این مقوله اینکه، شهر تبریز همچنین به عنوان نخستین پایتخت جهان تشیع نیز مشهور است. البته نباید فراموش کرد که وجود تعداد زیادی از مساجد زیبا، اماکن و ابنیه تاریخی متعدد به سبک معماری ایرانی- اسلامی بر اهمیت و ویژگی‌های هنری و تاریخی شهر تبریز افزوده است؛ وجود آثار تاریخی و بناهای قدیمی منحصر به فرد در این شهر، نشان از وجود هنرمندان با ذوق و استادان چیره‌دست در این حوزه دارد، که با خلق آثاری بی‌نظیر، پای شهر تبریز را به جمع شهرهایی با معماری زیبا و قابل توجه باز کرده و به سبب موقعیت مناسب خود که در گذشته از مراکز تجاری منطقه بوده است هم ‌اکنون نیز یکی از مراکز مهم صنعتی در سطح ایران محسوب می‌شود .

 به بیان دیگر اینکه این شهر در دو سده اخیر، مبدأ بسیاری از تحولات اجتماعی، فرهنگی و صنعتی در کشور بوده و نقشی کلیدی در تحولاتی مانند انقلاب مشروطیت، انقلاب ایران در سال 1357 و مدرنیزه ‌کردن کشورمان در عرصه‌های مختلف داشته ‌است .

 * تبریز، چشم و چراغ شهرهای ایران

 در همین حال، به عقیده کارشناسان حوزه شهری، «تبریز شهری مهم و استراتژیک در شمال غرب کشور است و از طرفی نیز، دروازه اروپا محسوب می‌شود، به طوریکه وقایع مهم تاریخی و سیاسی تاریخ ایران، عمدتا به مرکزیت شهر تبریز رخ داده است، همچنین شخصیت‌های بسیاری در حوزه علم، ادب و هنر از شهر اولین‌ها برخاسته‌اند که نه تنها در فضای اجتماعی شهر، که گاه حتی در کشور و جهان هم، شناخته شده‌اند. همچین تبریز دروازه تمدن ایران به شمار می‌آید، چراکه تمام اولین‌های فرهنگی، عمرانی و علمی- ادبی ایران، در تبریز به وقوع پیوسته و این شهر را به عنوان شهر اولین‌های ایران، مشهور کرده است ».

 ناگفته نماند، این شهر همچنین به‌ دلیل شرایط خاص جغرافیایی و طبیعی، از اهمیت بالای اقتصادی و سیاسی در کشورمان برخوردار بوده است، و پیدایش تمدن‌های باستانی نظیر سان‌ها و مادها در دوره‌های پیش از تاریخ گواهی این ادعا است .

 براساس نوشته‌های مورخان و جهان‌گردان در سده‌های بعد از اسلام، تبریز نه تنها از شهر‌های مهم و معتبر آذربایجان، بلکه از شهرهای مهم کشور نیز بوده ‌است. عبور جاده ابریشم از نزدیکی آن موجب شکوفایی اقتصادی و فرهنگی گردیده و ارتباطات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی موجبات تغییر و تحول فرهنگ، تمدن و آداب و رسوم مردم این سرزمین گردیده و مقدمات ایجاد بسیاری از علوم، مکاتب، موسسات و نهادهای مدنی برای اولین‌بار در کشور را به ارمغان آورده ‌است .

 * وسوسه‌های بهترین شهر، برای زندگی

  بنابراین، تبریز شهر اولین‌ها، یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران، از دیر باز برای اهل سیاحت و تجارت در اقصی نقاط جهان نام آشنای است و به بیان دیگر این شهر در گذشته و امروز در بسیاری از عرصه‌ها جزو شهر اولین‌های ایران بوده و هست، رنگین کمانی از این اولین‌ها را می‌توان به راه‌اندازی اولین چاپخانه، اولین خیابانی که در ایران دارای برق شد، اولین تئاتر، اولین نشریه، اولین بلدیه، اولین پستخانه، اولین خط انتقال پست، کتابخانه عمومی، ایستگاه آتش‌نشانی، انجمن شهر، مرکز پلیس، حمل‌ونقل ریلی عمومی (با اسب) و... اشاره نمود که هر کدام از اینها کرد، بارز اقتدار شهر اولین‌ها را نشان می‌دهد .

 در این زمینه، همچنین مقامات، مسئولان و مدیران بلندپایه کشورهای خارجی و منطقه در سفر به این شهر، شهر تبریز را  نمونه بارز شهری‌های مدرن و توسعه‌ یافته جهان و منطقه یاد کردند و بر لزوم توسعه و تقویت همکاری‌های دوجانبه در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی در همه عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، تجاری، بازرگانی و ... با متولیان، مدیران و مسئولان ارشد این استان شدند .

 حال آنچه در این زمینه اهمیت دارد اینکه، مردم آذربایجان و به ویژه تبریزی‌ها در طول تاریخ کشورمان نشان دادند که همیشه و در همه حال در امور مختلف همواره پیشگام و پیشتاز بوده‌اند و در واقع این قابلیت و پتانسیل در بین شهروندان آذری زبان وجود دارد که اگر بخواهند کاری را انجام دهند با پشتکار، همت، غیرت و سختگیری خاص تا آخر خط می‌روند که نمود بارز آن همان لقب شهر اولین‌ها است.
 

* تبریزی‌ها به جهانیان سلام دوباره کردند

 نکته در خور تامل دیگر در این زمینه اینکه، تبریز با قدمت کهن و تمدنی غنی به علت واقع شدن در مسیر جاده ابریشم(ایپک یولو)، بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده جهان، مهد سرمایه‌گذاری و تجارت داخلی و بین‌المللی، دروازه تجارت ایران، قطب صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی ایران، کسب مقام اول در بخش جذب سرمایه‌گذاری خصوصی، ساخت ساختمان‌های مدرن و زیبا، برج‌سازی، زیباترین و مدرنترین شهر ایران، انتخاب بهترین شهر برای زندگی، امن‌ترین و پاک‌ترین شهر، خواهرخواندگی با چندین شهر خارجی، نخستین پایتخت تشیع در جهان اسلام، شهر بدون گدا، وجود نویسندگان و شعرای مشهور جهانی، آب و هوای خوب، آثار تاریخی و گردشگری فراوان، صنایع دستی و ... زیرساخت‌ها و بسترهای اولیه را برای ورود شهر تبریز به عنوان زیباترین و توسعه‌یافته‌ترین شهر جهان اسلام فراهم کرده باشد .

 چرا که شهر تبریز از دیرباز به عنوان توسعه یافته و زیباترین شهر ایران در بسیاری موارد پیشتاز و اولین بوده، به طوری که بسیاری در ایران و جهان، تبریز را با این نام یعنی شهر اولین‌ها می‌شناسند. به هر حال آنچه در این زمینه مهم به نظر می‌رسد، اینکه شهر تبریز با این همه ظرفیت‌هایی که از آن نام برده شد آیا مستحق شهر جهانی زیبا و توسعه یافته نیست. به یقین با عزم مدیریت شهری، کمک و همکاری دستگاه‌های مسئول، مدیران و مسئولان شهری، استانی و دولتی و نیز با همت و تلاش خود شهروندان تبریزی تحقق آرمان «تبریز، شهری جهانی زیبا و توسعه یافته برای همیشه و در همه حال» دور از دسترس نیست.