بررسی درآمد حاصل از مجتمع معدن مس سـونگون و

نفش آن در توسعه منطقه (قسمت دوم)

مجتمع معدن مس سونگون به عنوان دومین قطب تولید کنسانتره مس بعد از مجتمع معدن مس سرچشمه کرمان در ایران می باشد. مجتمع معدن مس سونگون حدود 40 درصد کنسانتره برای خوراک اولیه ذوب و تولید مس کاتدی را تامین می کند. بدیهی است که وجود چنین واحدی در منطقه ورزقان و نقش آن در توسعه اقتصادی و ایجاد زیرساخت­ ها را باید مورد بررسی و تحلیل قرار داد. برای روشن شدن مطلب باید معمای بوجود آمده را پله ­ای و بصورت گام به گام مورد بررسی قرار می دهیم. در آمد سالیانه مجتمع معدن مس سونگون را می توان با چند معادله ساده و بدون نیاز به محاسبات پیشرفته بصورت زیر تعیین کرد:

1)    تولید کنسانتره سالیانه مجتمع معدن مس سونگون برابر 150 هزار تن می­ باشد.

2)    قیمت جهانی برای فروش کنسانتره در بازارهای جهانی حدودا برابر 3000 دلار به ازای هر تن کنسانتره می­ باشد(ton/$ 3000)

3)    اگر در بازار امروزی و در دادوستدهای نرخ ارز هر دلار حداقل برابر با 30000 ریال (3000 تومان) تخمین زده شود، لذا درآمد سالیانه از بابت فروش کنسانتره خام بصورت زیر محاسبه می گردد:

13500000000000=30000*3000*150000

****مبلغ فوق برابر با هزار و سیصد پنجاه میلیارد تومان می باشد****

مبلغ فوق برابر با کل درآمد سالیانه حاصل از فروش کنسانتره می باشد. حدود یک سوم از مبلغ فوق(چهارصد و پنجاه میلیارد تومان) صرف پرداخت حق­ الزحمه کارکنان و خرید تجهیزات و قطعات مستهلک در معدن می گردد. بدین ترتیب کل در آمد خالص (سود) حاصل از فروش کنسانتره مس معدن سونگون برابر با 900 میلیارد تومان می باشد.

البته باید به این نکته نیز اشاره می نماییم که درآمد فوق جدا از درآمد حاصل از سایر محصولات جانبی می باشد و باید درآمد حاصل از محصولات جانبی را به مبلغ فوق اضافه نمود. ذکر این نکته نیز ضروری هست که مجتمع معدن مس سونگون جزیی از شرکت ملی مس ایران می باشد و بخشی از درآمد حاصل باید سرمایه گذاری اولیه در رابطه با عملیات اکتشافی این مجتمع و همچنین سایر پروژه های در دست اجرای شرکت ملی مس ایران را توجیه نماید. اما با همه این تواصیف از ابتدای عملیات استخراجی ماده معدنی در دو دهه گذشته مجتمع معدن مس سونگون هیچ گونه سرمایه گذاری پیوسته و منتهی به نتیجه قابل قبول در رابطه با بازسازی معدن و هم چنین طرح های توسعه این مجتمع، صورت نداده است. حتی عملیات اکتشافی مسجد داغی و هفت چشمه که جز فازهای توسعه مجتمع معدن مس سونگون بود بعد از مستقل شدن مجتمع معدن مس آذربایجان ناتمام و بدون نتیجه ماند و پرونده آنها بسته شد. از سوی دیگر با وجود صرف هزینه های هنگفت چند صد میلیاردی برای عملیات تسطیح و احداث سوله های کارخانه ذوب این قسمت از پروژه نیز بعد از استقلال مجتمع معدن مس آذربایجان توجیه اقتصادی خود را از دست داده و عملا این روزها به عنوان انبار ذخیره کنسانتره مورد استفاده قرار می گیرند. ظرفیت اشتغال مجتمع معدن مس سونگون در حال حاضر به نقطه اوج خود رسیده و امکان ایجاد اشتغال در چنین واحدی اصلا وجود ندارد و وعده و وعیدها در رابطه با استخدام نیروی کار جدید توجیه علمی در چنین شرایط از اوضاع معدن و درآمد حاصله را ندارد.

احداث بزرگراه خواحه ورزقان در شرایط کنونی فقط هدفی هست برای تسریع در انتقال کنسانتره از مجتمع معدن مس سونگون به مجتمع ذوب و تولید شمش مس واقع در کرمان.

برای اثبات این واقعیت باید به این نکته اشاره نماییم که پروژه بزرگراه تصویب شده در دوره های قبلی قسمت خاروانا- نودوز را نیز شامل می شود اما مجتمع معدن مس سونگون هیچ تعهدی در قبال کمک مالی به احداث و اجرای این قسمت از بزرگراه را متضمن نشده است. جدا از همه مباحث انجام شده در چند سال اخیر هیچ افدامی به منظور اجرای پروژه ­های عمرانی و رفاهی با حمایت مجتمع معدن مس سونگون به عنوان تنها منبع درآمد شهرستان ورزقان از قبیل احداث محیط­های فرهنگی، پارک، مراکز تفریحی و گردشگری، سرویس بهداشت عمومی، ایجاد شهرک ­های مسکونی و توسعه واحدهای کوچک صنعتی و زودبازده و ...  را انجام نداده است.

انتظار می رود کلیه مسئولین دست اندرکار و در راس آنها نماینده محترم شهرستان که به عنوان وکیل مردم در امور نظارتی می باشند ضمن اخذ مشاوره از متخصصین امر، این مسایل را پیگیری نموده تا موجب شکوفایی و رشد شهرستان در همه زمینه ­ها باشیم. (ان شااله)

برگرفته از :